فهرست بها چیست و چه کاربردی دارد؟

شاید تا به حال با واژه و کلمه فهرست بها را شنیده باشید و کاملاً با کاربرد آن آشنا هستید. ولی رویکرد این مقاله توضیح جامع و کامل این سند کاربردی است که با مطالعه کامل آن، یک بار برای همیشه، مشکل مهندسین و کاربرانی که با آن آشنا نیستند را حل خواهد.

معنی لغوی “فهرست بها” لیست قیمت می باشد. “قیمت” یا “فی” برای هر هر قلم کار از موضوع پیمان، در هر معامله ای از نظر حقوقی باید ثابت باشد و در غیر این صورت معامله باطل است. مبلغ هر قرارداد از جمع حالضرب قیمت هر قلم در مقدارش طبق پیمان، محاسبه می شود.

بنابراین مبلغ قرارداد لزوماً ثابت نیست. چرا که با تغییر حجم هر قلم کار، مبلغ قرارداد نیز تغییر می کند. ولی فراموش نکنیم که شرایط قراردادی حاکم در هر پروژه ای می تواند مبلغ قرارداد را ثابت کند و تبعیت مبلغ قرارداد از تغییر احجام در محدودیت های خاصی قرار دارد.

فهرست بهای واحد پایه

منظور از فهرست بهای واحد پایه، مجموعه شرح ردیف های کار ( اصطلاحاً آیتم های انجام هر فعالیت پروژه به عنوان مثال قالب بندی ، بتن ریزی، انجام کارهای فولادی سنگین و سبک، محوطه سازی به صورت جز به جز آن و …) و همچنین قیمت های واحد مربوط به هر ردیف در رسته ها و رشته هایی است که سازمان برنامه و بودجه آنها را به استناد ماده ۲۳ قانون برنامه و بودجه تهیه و با تصویب شورای عالی فنی به استناد بند الف لایحه قانونی اصلاح تبصره ۸۰ قانون سال ۱۳۵۶ کل کشور، به کلیه دستگاه های اجرایی، مهندسان مشاور و پیمانکاران ابلاغ می نماید.

فهارس بهای پایه سازمان مدیریت پایه سازمان مدیریت و در دهه ۸۰ تا سال ۱۳۸۸ به صورت منظم و در ابتدای هر سال منتشر می شد. تفاوت های اندکی در هر سال نسبت به سال های قبلی، ملاحظه می شد. ولی در سال های ۸۶ و ۸۷ برخی از فهرست ها و با تغییرات عمده و اساسی مواجه شدند و در سال ۸۸ نیز با حذف برخی ضرایب مهم از جمله ضریب بالاسری، رویکرد کارفرمایان به اشتباه تغییر بنیادی کرد. در سال های ۸۹، ۹۰ ، ۹۱ فهارس بهای پایه که به شکلی متعارف بودند، منتشر نشد و شاهد فهرست های تجمیعی با شرایط خاص خودشان بودیم. مجدداً در سال ۹۲ فهارس به همان شیوه قبلی منتشر شدند که در ادامه تشریح می گردند. در حال حاضر، تمامی رسته و رشته هایی که برای آنها به استناد آیین نامه استانداردهای اجرایی طرحهای عمرانی ، موضوع ماده ۲۳ قانون برنامه و بودجه، فهرست بها واحد پایه از نوع گروه اول (لازم الاجرا) تهیه گردیده و به تصویب شورای عالی فنی رسیده است. و به دستگاه های اجرایی، مهندسان مشاور و پیمانکاران ابلاغ شده است به شرح ذیل می باشند:

۱- رسته ساختمان و ساختمان صنعتی که رنگ جلد آن ، بر گرفته از رنگ آجر، زرد رنگ بوده ، شامل ۳ رشته است:

• رشته ابنیه در ۲۰ فصل و ۵ پیوست.
• رشته تاسیسات مکانیکی در ۳۵ فصل و ۵ پیوست.
• رشته تاسیسات برقی در ۳۰ فصل و ۵ پیوست.

۲- رسته راه و ترابری که رنگ آن برگرفته از خاک و آسفالت ، خاکستری است. شامل ۲ رشته می باشد:

• رشته راه،باند فرودگاه و زیرسازی راه آهن در ۲۳ فصل و ۴ پیوست.
• رشته راهداری در ۲۷ فصل و ۵ پیوست.

۳- رسته مهندسی آب که رنگ جلد آنها برگرفته از آب ، آبی می باشد، شامل ۸ رشته به شرح ذیل بوده:

• رشته سد سازی در ۱۰ فصل و ۴ پیوست.
• رشته خطوط انتقال آب در ۱۸ فصل و ۶ پیوست.
• رشته آبیاری و زهکشی در ۱۶ فصل و ۴ پیوست.
• رشته شبکه توزیع آب در ۱۴ فصل و ۴ پیوست.
• رشته ساخت و ترمیم قنات در ۱۲ فصل و ۵ پیوست.
• رشته شبکه جمع آوری و انتقال فاضلاب در ۱۸ فصل و ۶ پیوست.
• رشته چاه ها و قنات ها در ۹ فصل و ۳ پیوست.
• رشته انتقال و توزیع آب روستایی در ۱۸ فصل و ۶ پیوست.

۴- رسته کشاورزی و منابع طبیعی که رنگ جلد آنها بر گرفته از رنگ فضای سبز ، سبز می باشد، شامل۲ رشته است:

• رشته آبخیزداری و منابع طبیعی در ۲۰ فصل و ۴ پیوست.
• رشته آبیاری تحت فشار در ۱۳ فصل و ۴ پیوست.

فهارس بهای واحد پایه توسط سازمان برنامه و بودجه اسبق یا سازمان برنامه و بودجه فعلی (نظام فنی و اجرایی کشور) به گونه ای تنظیم می گردند که در هر رشته برای فعالیت های کوچک و بزرگ همان رشته و یا بعضی از فعالیت هایی که تفاوت های جزئی دارند ، قابل استفاده باشند.

ادامه دارد…

پایان بخش اول

منابع:

۱- نظام فنی و اجرایی کشور

۲- کتاب روش های قراردادی اجرای پروژه، ادعا و کنترل (مولف: روزبه ابوعلی زاده بهبهانی)

کپی مطلب تنها با ذکر نام(عمران F1) و لینک منبع مجاز است.